Orban, Macaristan’ın başkenti Budapeşte’de düzenlenen Türk Devletleri Teşkilatı (TDT) Gayriresmi Zirvesi’nin açılışında konuştu.
Programın düzenlendiği Budapeşte’nin kelime anlamına değinen Orban, bu ismin Buda ve Peşte’den oluştuğunu, Buda’nın büyük Türk hükümdarı Attila’nın kardeşinin ismi olduğunu söyledi.
Şehrin isminin Hunlara dayanmasının Macaristan ile Türk devletleri arasındaki derin tarihi, ruhani ve kültürel bağları gösterdiğini belirten Orban, zirveye ilk kez ev sahipliği yapmanın kendileri için onur olduğunu dile getirdi.
Orban’dan TDT ile işbirliğinin ülkesi için stratejik önem kazandığı vurgusu
Macaristan’ın 7 yıl önce bu teşkilata gözlemci üye olduğunu, bu zaman zarfında dünyada ciddi değişimlerin yaşandığını anlatan Orban, “O günlerde teşkilatın bu kadar önem kazanacağını ben de tahmin etmiyordum. O zamanlar Türk dünyasının yükselişe geçtiğini görüyordum. Ama bir yandan Türk dünyası ilerlerken, diğer yandan Macaristan’ın içinde bulunduğu Avrupa dünyası, Avrupa Birliği (AB) yavaşladı, gelişimi durdu, hatta dramatik bir duruma geldi.” diye konuştu.
Orban, TDT üyesi ülkelerle Macaristan’ın ticaret hacminin 30 milyar dolardan 45 milyar dolara yükseldiğini belirterek, bu işbirliğinin ülkesi için stratejik önem kazandığını ifade etti.
Macaristan’ın sadece Avrupa ekonomisinin dinamikleriyle hareket etmesi halinde sıkıntı yaşayabileceğini kaydeden Orban, bu nedenle Türk dünyasının kalkınma dinamiğine ihtiyaç duyduklarını söyledi.
Orban, Ukrayna’da yaklaşık 3 yıldır süren savaşın ciddi ekonomik sonuçlar doğurduğunu, bu durumla baş edebilmede TDT ile olan işbirliğinin önemli katkıları olduğunu aktardı.
Erdoğan’a barışa katkılarından ötürü teşekkür etti
TDT ülkelerine son 3 yılda barıştan yana tutum sergiledikleri için Macar halkı adına teşekkür eden Orban, “Özellikle Cumhurbaşkanı Erdoğan’a teşekkür ederim. Başarılı barış misyonu ve arabuluculuğu için tebriklerimi sunuyorum. Sayın Başkan, üç yıl sonra yeniden Türkiye topraklarında doğrudan Rusya-Ukrayna görüşmeleri yapılması sizin başarınızdır.” ifadelerini kullandı.
Orban, Avrupa’da ciddi bir enerji krizi yaşandığını, buradaki elektrik ve doğal gaz fiyatlarının ABD ve Çin’den 3-4 kat daha pahalı olduğunu, bu nedenle Avrupa’nın artık rekabet edebilir bir durumda olmadığını, bu rakamlarla rekabetçi bir ekonomi kurmanın mümkün olmadığını anlattı.
“Üstelik uygulanan yaptırımlar Avrupa’nın üzerine inşa edildiği kalkınma modelini tamamen yok etti” görüşünü paylaşan Orban, “Bu model neydi? Gelişmiş Batı teknolojisi ile kolay erişilebilen, büyük ölçüde Rusya’dan gelen ucuz enerji birleştiriliyordu. Bu kombinasyon rekabetçi ekonomiyi ve hızlı büyümeyi getiriyordu. Ancak yaptırımlar bu modeli parçaladı.” değerlendirmesinde bulundu.
“Avrupa, pusulasız bir şekilde fırtınalı bir denizde savruluyor”
Orban, Avrupa’nın ekonomi stratejisinin olmadığını, henüz yeni bir yaklaşımın da geliştirilemediğini, bu nedenle Macaristan da dahil “Avrupa’nın pusulasız bir şekilde fırtınalı bir denizde savrulduğunu” ileri sürdü.
Ukrayna’nın Rusya’dan gelen doğal gazın geçişine izin vermemesinin trajik bir durumun yaşanmasına yol açtığını hatırlatan Orban, TDT ülkeleriyle daha önce yapılan işbirliğinin bu süreçte sağladığı olumlu katkıların önemine dikkati çekti.
Orban, geçmişte Batı’da TürkAkım Doğal Gaz Boru Hattı’nın inşası hakkında büyük tartışmalar yaşandığını, Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın bu durumu iyi bildiğini hatırlatarak, şunları kaydetti:
“Batılılar bu hattın yapılmaması için her şeyi yaptı. Ama biz direndik ve inşa ettik. Bugün bu boru hattı olmasaydı Macaristan’da gaz ve enerji olmazdı. Bu nedenle bu projeye sonuna kadar destek verdiği için Cumhurbaşkanı Erdoğan’a teşekkür ederim. Bu, Macar ekonomisini yaşatan göbek bağımızdır. Cumhurbaşkanı Aliyev’e de teşekkür etmek isterim. Geçen yıl Azerbaycan’dan ilk doğal gaz sevkiyatları geldi. Bu daha önce hiç olmamıştı. Bu bir ilkti. Sayın Başkan’dan gelecekte de bu desteğin süreceği yönünde söz aldım.”
Orban, işbirliği içinde oldukları diğer üye ülke devletlere de ayrı ayrı teşekkür etti.