İnsanlık 2022 yılında insanlar yaklaşık 62 milyon ton elektronik atık üretti. Bu miktar, 1,5 milyon çöp kamyonunu dolduracak kadar büyük. Üstelik 2030’da bu rakamın 82 milyon tona çıkması bekleniyor. Bu atıklar arasında eski dizüstü bilgisayarlar ve cep telefonları gibi altın gibi değerli metaller içeren cihazlar da bulunuyor. Ancak bu atıkların yalnızca dörtte biri doğru şekilde geri dönüştürülüyor.
Bilim insanları, bu soruna çözüm olabilecek yeni bir teknik geliştirdi. Nature Sustainability dergisinde yayımlanan çalışmaya göre, geliştirilen yöntem hem elektronik atıklardan hem de cevherden altın çıkarmayı daha güvenli ve çevre dostu hale getirebilir.
Zararlı kimyasallara alternatif
Altın, teknoloji, kimya ve uzay sanayii gibi modern sektörler için vazgeçilmez bir metal. Ancak altın madenciliği, ormansızlaşma ve toksik kimyasal kullanımı gibi ciddi çevresel sorunlara yol açıyor. Büyük ölçekli madencilikte yaygın olarak kullanılan siyanür, yaban hayatını tehdit ederken; küçük ölçekli madencilikte kullanılan cıva ise hem madenciler hem de doğa için büyük bir tehlike oluşturuyor. Küçük ölçekli altın madenciliği, dünyadaki en büyük cıva kirliliği kaynağı olarak biliniyor.
Araştırmacılar, siyanür ve cıvanın yerine kullanılabilecek yeni bir yöntem geliştirdi. Bu yöntem, genelde su arıtımı ve havuz temizliğinde kullanılan trikloroizosiyanürik asit bazlı bir kimyasal içeriyor. Tuzlu suyla aktive edilen bu kimyasal, altını suda çözünebilir bir forma dönüştürüyor.
Özel bir polimer emici geliştirildi
Altını sudan geri kazanmak için ise sülfür bazlı özel bir polimer emici geliştirildi. Petrol endüstrisinde bol miktarda atık olarak biriken kükürt kullanılarak üretilen bu polimer, sadece altını hedef alarak diğer metallerden ayırabiliyor.
Yöntem, cevherden, eski bilgisayar devre kartlarından ve bilimsel atıklardan altın çıkarmada başarıyla test edildi. Ayrıca hem kullanılan kimyasalın hem de polimerin geri dönüştürülebilir olması, bu tekniği çevre açısından sürdürülebilir kılıyor. Işıkla aktive edilen özel bir işlem sayesinde polimer, altın topladıktan sonra monomerine geri dönüştürülüp yeniden kullanılabiliyor.
Araştırmacılar şimdi bu yöntemi küçük ölçekli madenlerde uygulamayı planlıyor. Amaç, milyonlarca geçimini cıva kullanarak sağlayan küçük ölçekli madencinin daha güvenli bir yöntemle altın çıkarabilmesine yardımcı olmak. Aynı şekilde artan e-atık miktarının güvenli şekilde geri dönüştürülmesi de mümkün hale gelecek.
