ABD’nin Pasifik’teki 7. Filosu’ndan yapılan açıklamada, “Arleigh Burke” sınıfı güdümlü füze taşıyan USS Higgins muhribi ile Kanada Kraliyet Donanmasına ait “Halifax” sınıfı HCMS Vancouver firkateyninin, 20 Ekim’de Tayvan Boğazı’ndan rutin geçiş gerçekleştirdiği” belirtildi.
Açık denizde seyrüsefer ve uçuş serbestisinin geçerli olduğu sulardan yapılan geçişin uluslararası hukuka uygun olduğu vurgulanan açıklamada, gemilerin Boğaz’a kıyısı bulunan ülkelerin hiçbirinin kara sularında olmayan koridoru kullandığı kaydedildi.
Açıklamada, “Higgins ve Vancouver’ın Tayvan Boğazı’ndan geçişi, ABD’nin müttefikleri ve ortaklarıyla tüm ülkeler için seyrüsefer serbestisine ilke olarak bağlılığını göstermiştir.” değerlendirmesinde bulunuldu.
Uluslararası toplumun Tayvan Boğazı’ndaki seyrüsefer hakları ve özgürlüklerinin kısıtlanmaması gerektiği vurgulanan açıklamada, “ABD, seyrüsefer ve uçuş serbestisi ile deniz ve hava sahasının hukuka uygun diğer kullanımlarıyla çelişen her türlü egemenlik ve yetki alanı iddialarını reddeder.” ifadesi kullanıldı.
Çin’den tepki
Çin Halk Kurtuluş Ordusunun (ÇHKO) Tayvan Boğazı’nın bulunduğu bölgeden sorumlu Doğu Cephesi Komutanlığından yapılan açıklamada, ABD ve Kanada gemilerinin Tayvan Boğazı’ndan geçişinin Çin savaş uçakları ve gemilerince kural ve düzenlemelere uygun izlendiği ve takibe alındığı kaydedildi.
ABD ve Kanada’nın “ortalığı karıştırmakla” ve “Tayvan Boğazı’nda barış ve istikrara zarar vermekle” suçlandığı açıklamada, “Komutanlığa bağlı birlikler daima teyakkuzdadır ve ulusal egemenlik ve güvenliği, bölgesel barışı ve istikrarı kararlılıkla koruyacaktır.” ifadesine yer verildi.
Tayvan Savunma Bakanlığından yapılan açıklamada, gemilerin geçişi doğrulanarak Tayvan çevresindeki sularda ve hava sahasındaki durumun “normal” olduğu bildirildi.
Gemilerin geçişi, Çin’in askeri tatbikatının ardından geldi
ABD ve Kanada gemilerinin Tayvan Boğazı’ndan geçişinin, Çin’in geçen hafta başında Tayvan’ın etrafını kuşattığı askeri tatbikatın ardından gelmesi dikkati çekti.
Çin ordusu, 14 Ekim’de Tayvan’ın çevresini kuşatan kapsamlı askeri tatbikata başladığını duyurmuştu. “Müşterek Kılıç-2024B” adı verilen tatbikata kara, hava, deniz ve roket kuvvetlerinden birliklerin katıldığı bildirilmişti.
Tayvan’ı kuzey, güney ve doğudan çevreleyip kritik limanları bloke ederek Ada’yı adeta ablukaya alan tatbikat, aynı gün akşam saatinde sonlandırılmıştı.
Tayvan Adası’nı topraklarının parçası ve Tayvan Boğazı’nı da kara suları olarak gören Çin, ABD ve diğer ülkelerin bölgedeki askeri varlığına karşı çıkıyor. ABD donanmasının bölgedeki seyir ve keşif faaliyetleri, iki ülke arasında gerginliğe sebep oluyor.