Türkiye Dış Ekonomik İlişkiler Kurulu (DEİK) altında faaliyet gösteren Türkiye-KKTC İş Konseyi ve Yurtdışı Yatırımlar İş Konseyi tarafından “KKTC’de Yatırım ve İş Yapma Fırsatları” konulu toplantı düzenlendi.
DEİK’in KKTC ziyareti kapsamında düzenlenen ve Kıbrıs Türk Ticaret Odası’nda (KTTO) yer alan toplantı, Türkiye Cumhuriyeti Lefkoşa Büyükelçisi Yasin Ekrem Serim ve Ekonomi ve Enerji Bakanı Olgun Amcaoğlu’nun katılımıyla yapıldı.
KKTC ve Türkiye’den iş adamlarının da yer aldığı toplantıda, KKTC’de yatırım fırsatlarına ilişkin sunumlar yapıldı. Etkinlik, ardından, firmaların ikili görüşmeleriyle devam etti.
Toplantının açılışında, Büyükelçi Yasin Ekrem Serim, Ekonomi ve Enerji Bakanı Amcaoğlu, KTTO Başkanı Turgay Deniz, DEİK Türkiye – KKTC İş Konseyi Başkanı Fatih Mehmet Keçebir ve Yurtdışı Yatırımlar İş Konseyi Başkanı Kübra Orakçıoğlu Kazan birer konuşma yaptı.
– Serim: “KKTC’nin ekonomik gücünü artırmaya kararlıyız”
Türkiye Cumhuriyeti Lefkoşa Büyükelçisi Yasin Ekrem Serim, burada yaptığı konuşmada, Türkiye’nin Kıbrıs Türk halkının refahı ve sürdürülebilir bir ekonomi oluşturma hedefine olan desteğini vurguladı.
Büyükelçi Serim, kendilerinden ayrı görmedikleri KKTC’nin tüm sektörlerinde kalkınmaya yönelik projelere kararlılıkla devam ettiklerini kaydederek, DEİK’in de KKTC ile olan ilişkilerinde stratejik bir bakışla ilerlediğini belirtti.
Ülkelerin kalkınması için özel sektörün katkılarına ve kamu yatırımlarının özel sektör iş birliğiyle desteklenmesi gerektiğine işaret eden Serim, Kıbrıs Türk özel sektörünün Türkiye ile daha yakın iş birlikleri geliştirmesi gerektiğine dikkat çekti. Serim, e-ticaret ve teknoloji alanlarındaki projelerin, Kuzey Kıbrıs’ın uluslararası izolasyonları aşmasında önemli bir araç olabileceğini söyledi.
Girişimcilere yaptıkları destekler hakkında bilgiler aktaran Serim, Kıbrıs Türk Yatırım Geliştirme Ajansı aracılığıyla özellikle kadın ve genç girişimciler öncelikli olacak şekilde 2016’dan bu yana yürütülen girişimcilik projesiyle 65 milyon TL’lik kaynak sağlandığını açıkladı; 160 girişimciye destek verildiğini ve 350 kişilik istihdam yaratıldığını ifade etti.
– Gelecek hafta yeni hibe için başvurular alınacak
Serim, ayrıca, sanayi, turizm ve tarımda yeni hibelerin yolda olduğunu duyurdu; 110 milyon lira kaynak ayrılan bu programın elektronik başvuru sürecinin gelecek hafta başlayacağını kaydetti.
“Tek başına hizmet sektörü ve ithalatla tüketime dayalı bir ekonomik işleyişin, KKTC’nin ekonomik refahı ve halkın yaşam standardı açısından uzun vadede yeterli olmayacağını düşünüyorum.” diyen Serim, üretime ve ihracata dayalı bir ekonomik modelin benimsenmesi gerektiğini vurgularken, Kıbrıs Türk ekonomisinin çeşitlenmesinin şart olduğunu belirtti. Serim, özellikle serbest bölgeler, organize sanayi bölgeleri ve balıkçılık gibi alanlarda Türkiye’nin deneyimlerinin aktarılabileceğini söyledi.
Türkiye’nin “fin-tech” ve “start-up” gibi alanlarla da sahip olduğu deneyimlerini KKTC’ye aktararak, ülkenin bu alanlarda gelişimine katkı sağlayabileceğini ve buna istekli olduğunu belirten Serim, “Sadece turizm ve yükseköğretimle değil, teknoloji, dijitalleşme ve yeşil ekonomiyle de anılan bir KKTC hedefliyoruz,” dedi. Serim, ayrıca, 2025 yılında düzenlenecek Teknofest’in bu hedeflere katkı sağlayacağını dile getirdi.
Ticarette karşılaşılan ambargoların esasen belli engeller yaratmasına rağmen, KKTC’den yapılan ihracatın önünü kesemeyeceğine, bunun Türkiye üzerinden yapılabileceğine dikkat çeken Serim, Avrupa Birliği’nin doğrudan ticaret tüzüğünü yürürlüğe sokmamasının Kıbrıs Türk toplumunu haksız bir şekilde cezalandırmak anlamına geldiğini, ancak ek maliyetlere rağmen bunun imkansız olmadığını kaydetti.
– Yatırım çağrısı
Son olarak yatırım çağrısında bulunan Büyükelçi Serim, KKTC’nin yatırımcılar için güvenli bir iklimi ve ortamı olduğunu vurguladı.
– Amcaoğlu: “2025’te hayata geçirilecek sistemlerle şeffaflık ve verimlilik elde edilecek”
Ekonomi ve Enerji Bakanı Olgun Amcaoğlu, burada yaptığı konuşmada, ülkenin yatırıma olan ihtiyacını vurgulayarak, yatırımcının gelebilmesi, yatırımların kolaylaştırılması ve ekonomik altyapının güçlendirilmesi adına devlet tarafından ne gibi adımlar atıldığı hakkında katılımcılara bilgi verdi.
Amcaoğlu, özellikle, organize sanayi bölgeleri, enerji düzenlemeleri ve dijitalleşme alanındaki çalışmaların altını çizdi.
Yeni yasal düzenlemelerle ekonomik bir ivme kazanıldığını belirten Amcaoğlu, sanayi bölgeleri mevzuatının revize edildiğini ve üretime odaklı bir modele geçildiğini ifade etti. Amcaoğlu, artık sanayi bölgelerinin üretim yapan işletmelere tahsis edileceğini, bu adımın ihracatı da artırmak için önemli olduğunu kaydetti. Sanayi bölgelerinin dijital ortamda da görünebilirliğinin sağlandığını aktaran Bakan Amcaoğlu, bunun sayesinde elde edilen kazanımlara dikkat çekti.
Amcaoğlu, ayrıca, enerji yasalarının tamamlandığını ve 2025 yılı itibarıyla yürürlüğe gireceğini belirtti, 12 yıldır konuşulan Hal Yasası’nın ve Yerli Malı Yasa Tasarısı’nın tamamlandığını söyledi.
Akaryakıt otomasyon sisteminin devreye alınmasıyla akaryakıtta şeffaflığın ve verimliliğin artırıldığını söyleyen Amcaoğlu, “Bu sistemle devletin aylık 35 milyon dolarlık hacmi kontrol altına alındı. Teknolojiyi kullanarak hem tüketiciyi hem de işletmeciyi koruyoruz. Devletin hakkını doğru şekilde almasını sağlıyoruz.” dedi. Amcaoğlu, ayrıca, ürün güvenliği için Avrupa Birliği destekli bir akredite laboratuvarın 2025 yılında hizmete gireceğini duyurdu.
2025’te hayata geçirilecek olan elektronik etiket sistemini de tanıtan Amcaoğlu, bu sistemin fahiş fiyatların önlenmesi ve tüketicilerin doğru bilgiye erişimi için çok değerli olduğunu belirtti.
Sistemle, ürünlerin fiyatları ve satış noktalarının dijital olarak takip edilebileceğini aktaran Amcaoğlu, bununla ilgili uygulamaların kısa sürede devrede olacağını, maliyetin işletmelere yansımayacağını söyledi.
– “Hedefimiz KKTC’yi teknolojiyle geleceğe taşımak”
Bakan Amcaoğlu, “başta protokollerle güvenli yatırım ortamı, ardından yasal zeminler, ondan sonra projeler tek tek hayata geçiyor.” diyerek, hedeflerinin KKTC’yi teknolojik anlamda geleceğe taşımak olduğunu kaydetti.
Son olarak, Amcaoğlu, özel sektörün de desteğiyle KKTC’nin kalkınma hedeflerine ulaşacağına inandığını belirtti ve tüm yatırımcıları iş birliğine davet etti.
– Deniz: “En güvenli yatırım Kıbrıslı Türk iş insanlarıyla yapılan yatırımlardır”
Kıbrıs Türk Ticaret Odası (KTTO) Başkanı Turgay Deniz de, konuşmasında, KKTC’nin sunduğu yatırım fırsatlarını vurgulayarak, en güvenli yatırımın Kıbrıslı Türk iş insanlarıyla yapılan yatırımlar olduğunu kaydetti.
Deniz, Kuzey Kıbrıs’ın ticaret, tarım, yazılım, turizm ve enerji gibi sektörlerde ciddi yatırımlara ev sahipliği yapma kapasitesi olduğunu, modern tarım yöntemlerinin ve Türkiye’den boru hattıyla sağlanan suyun tarım sektörüne büyük katkılar sağlayacağını ifade etti. Yazılım sektörünü de potansiyel bir yatırım alanı olarak örnek veren Deniz, ülkede öğrenim gören 100 bin civarındaki genç nüfusun bu sektörler için büyük bir fırsat olduğunu dile getirdi.
Turizmde yatak kapasitesinin artırılması gerektiğini belirten Deniz, konaklama tesisleri kadar operasyonel hizmetler alanında da fırsatlar olduğunu vurguladı. Gayrimenkul sektörünün Rum tarafının saldırılarına rağmen gelecekte yeniden canlanacağına olan inancını ifade eden Deniz, yatırımcıların bu alanda takipte olmaları gerektiğini söyledi.
Deniz, iş insanlarını bir araya getirerek iletişim kanallarını açık tutmanın Ticaret Odası’nın görevi olduğunu belirterek, “Her iş, belli bir planlama, zamanlama, güven ve risk alma kapasitesi gerektirir. Nihai kararı iş insanları verir. Bizim görevimiz, iş insanlarına yol açmaktır.” dedi.
– Kazan: “Yapılacak yatırımlar her iki ülkenin ekonomisine yardımcı olacak”
Yurtdışı Yatırımlar İş Konseyi Kübra Orakçıoğlu Kazan da, konuşmasında, Kuzey Kıbrıs’ın ticaret, turizm, enerji, bilişim ve eğitim alanlarında sunduğu yatırım fırsatlarının hem KKTC hem de Türkiye ekonomisi için önemini vurguladı.
Kazan, DEİK olarak Türk girişimcilerin uluslararası yatırımlardaki engellerini kaldırmayı ve onları doğru strateji ile desteklemeyi hedeflediklerini belirtti.
Özellikle turizmde sağlık ve yat turizmi gibi önemli alanların yanı sıra enerji ve yenilenebilir kaynaklar üzerine yatırımların büyük potansiyel taşıdığını ifade Kazan, eğitim sektöründe ise Türk üniversitelerinin projelerinin, insan kaynağı ve Ar-Ge’yi güçlendirdiğine dikkat çekti, “Amacımız, hem Türkiye hem Kuzey Kıbrıs için güçlü bir ekonomi yaratmak.” dedi.
– Keçebir: “Ekonomik ve ticari anlamda kalıcı bir iz bırakmak istiyoruz”
DEİK Türkiye – KKTC İş Konseyi Başkanı Fatih Mehmet Keçebir ise, konuşmasında, iki ülke arasındaki ekonomik ilişkilerin yalnızca ticaretle sınırlı olmadığını, siyasi ve stratejik iş birliğinin bu bağlamda büyük bir değer taşıdığını belirtti.
Keçebir, düzenledikleri etkinliklerle iki ülkenin ticaret müşavirleri ve iş dünyası temsilcileri arasında güçlü bir iletişim ağı kurduklarını ifade etti. Kadın girişimciler için özel projeler düzenlediklerini hatırlatan Keçebir, Özbekistan ve Azerbaycan iş heyetlerini de KKTC’ye getirerek bölgesel işbirliklerini artırmaya çalıştıklarını söyledi. Keçebir, bunun yanı sıra, yaşlı bakım evi gibi sosyal projelerin hayata geçirilmesi için de çalışmalar yürüttüklerini belirtti.
Keçebir, İş Konseyi olarak amaçlarının, Kıbrıs’ta ekonomik ve ticari anlamda kalıcı bir iz bırakmak olduğunu dile getirdi.
Toplantı, teknik sunumlar ve ikili görüşmelerle devam etti.
TAK/BRT